Atêna
Atêna | |
|---|---|
 | |
| Melumat | |
| Dewlete | Yunanıstan |
| Welat | Attica û Attica Basin |
| Merkezê idarey | Yunanıstan, Attika û Belediyay Atêna |
| Ware | Belediyay Atêna û Achaea |
| Erd | 39 km2 |
| Nıfus | 643 452 |
| Berziye | 74 m |
| Serdar | Kostas Bakoyannis |
| Kodê têlefoni | 210 |
| Letey saete | Eastern European Time |
| Kodê postey | 104 xx-106 xx |
| Zıwano resmi | Yunanki |
| Sazbiyayış | Verê VIIhezarİR |
| Qıta | Ewropa |
| Geokod | 264371 |
| Website | www.cityofathens.gr |
| Wikidata sera bıvurne | |
Atêna (be Yunankiyo Newe: Αθήνα [aˈθina], Athína; Yunankiyo Kıhan: Ἀθῆναι [Athēnai]) bacarê Yunanıstania u caê xo verocê Yunanıstani dero. Atêna hem paytexta, hem ki bacarê Yunanıstania tewr gırda.
Tarix
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Tarixê Atêna xeylê kıhano. Seserra 5 - 3 V.İ. (Verê İsay) Atêna biya merkezê zagon u siyasetê Yunanıstani. Medeniyetê ğerbi Atêna ra biye vıla. Fıkrê demokrasiye Atêna ra veciyawa. Filozofanê zey Aristoteles u Eflatun bacarê Atêna dı ameyê dınya u felsefey xu kerdo vıla. Feqet serra 529 de İmperatoriya Bizansi Mektebê Felsefey qefılna (gırewt) u statüyê Atêna zaf bi qıc. Serra 1458i de İmperatoriya Usmanıcan Atêna Bizansi ra gırewt. İmperatoriya Usmanıcan çeharsey serri Atêna idare kerde. Wextê Cengê Yunanan u Tırkan (1821 – 1831) de Atêna biye xosere u paytextê Yunanıstani. Serra 1931i de 5.000 merdumi Atêna de cıwiyaêne. Labelê hıkumetê Yunanıstani Atêna newe ra vıraşte. Serra 1896i de olimpiyatê Atênao modern tede kay kerd.
İklım u nıfus
[bıvurne | çımeyi bıvurne]İklimê Atêna ê Deryaê Sıpêyo, ayamê (hewa) xo honıko. Labelê zımıstani zaf varan vareno. Tici zaf erzena. Erdê Atêna her daim kheweo (kıhoyo). Hama problemê trafik u leyşıniye ra hewa zaf gırano.
Ewro nıfusa Atêna 750.000a, feqet nıfusa metroy 3,7 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şarê Ereban, Pakıstanıcan u Arnawuti tede zafê.
İqtısad
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Bacarê Atêna zaf moderna. Banê xeylê mımarinê mıkemmeli vıraziyaê. Atêna merkezê huner u zagon u siyaset u edustriy u iqtısadia. Sektorê turizm u umete (homete) zaf gırda. Semedê (sebeta) ziyara Zeus u Akrapolis u muzeyan ra zaf turisti şınê Atêna.
Semti
[bıvurne | çımeyi bıvurne]
- Kallithea
- Moschato
- Tavros
- Egaleo
- Agia Barbara
- Chaidari
- Peristeri
- Petroupoli
- Ilion
- Kamaterò
- Agion Anargyri
- Nea Chalchidona
- Nea Filadelfia
- Nea Ionia
- Iraklio
- Metamorfosi
- Likovrissi
- Pefki
- Maroussi
- Kifisià
- Melissia
- Nea Eritrea
- Ekali
- Nea Pentelis
- Penteli
- Vrilissia
- Chalandri
- Agia Paraskevi
- Cholargos
- Papagos
- Neo Psichikò
- Psichiko
- Filothei
- Galatsi
- Zografo
- Kesariani
- Vironos
- Ymetto
- Dafni
- Nea Smirni
- Paleo Falirou
- Agios Dimitrios
- Ilioupoli
- Argiroupoli
- Alimo
- Elliniko
- Glifada
Sûkê bıray
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Amsterdam, Athens, Ashgabat, Barselona, Pekin, Beyrut, Beytullahim, Bogota, Bukreș, Kazablanka, Chicago, Şam, Domodedovo, Famagusta, Estanbol, Ljubljana, Los Angeles, Kiew, Madrid, Meksiko City, Moskowa, Napoli, Lefkoşa, Rebat, Reggio Calabria, Rio de Janeiro, Santiago, Serayevo, Seul, Sofya, Syracuse, Tirana, Washington D.C., Yerêvan, Boston, Cluj-Napoca, Montreal, Cenova, Floransa, Buenos Aires, Lizbon, Cali, Prag, Xi'an, Warşowa, Tıflis, Havana, Cusco, Amsterdam, Atlanta û Belgrad