Armija Republike Bosne i Hercegovine
Armija Republike Bosne i Hercegovine (Armija RBiH ili ARBiH) bila je oružana snaga Republike Bosne i Hercegovine za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini. Armija RBiH osnovana je 15. aprila 1992. što se obilježavalo kao Dan armije. Njen mandat i zadaci unutar Oružanih snaga RBiH okvirno su bili definisani Ustavom Republike Bosne i Hercegovine (čl. 162).
Armija Republike Bosne i Hercegovine | |
|---|---|
 | |
| Država / Teritorija |  Republika Bosna i Hercegovina |
| Utemeljena | 15. april 1992. |
| Ukinuta | 14. decembar 1997. |
| Grane | Kopnena vojska Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana |
| Vodstvo | |
| Vrhovni komandant | Alija Izetbegović |
| Ministar odbrane | Munib Bisić |
| Načelnik štaba | general Sefer Halilović |
| Vojna statistika | |
| Vojna dob | od 18 god. |
| Aktivni sastav | 200.000 |
Armija RBiH je nakon Dejtonskog sporazuma definirana kao bošnjačka komponenta Vojske Federacije Bosne i Hercegovine, a nakon reforme odbrane transformirana je u Bosanske rendžere, jednu od tri brigade u sastavu Oružanih snaga Bosne i Hercegovine (OS BiH).
Predsjedništvo Republike Bosne i Hercegovine je 1996. godine povodom obilježavanja 1. marta, dana nezavisnosti Republike BiH, odlikovao Armiju RBiH Ordenom slobode.
Historija
Osnivanje
Nakon prvih višestranačkih izbora održanih u novembru 1990. godine vlast u SR BiH su osvojile stranke s nacionalnim predznakom: SDA, SDS i HDZ BiH. Kao posljedica međunacionalne netrpeljivosti i političkih neslaganja unutar SFRJ, dolazi do njenog raspada i početka ratnih sukoba. Nakon sukoba u Sloveniji i Hrvatskoj, u Bosni i Hercegovini dolazi do osnivanja nelegalnih paravojnih jedinica kao što su Zelene beretke i Patriotska liga. Nasuprot tome na teritoriju SR BiH dolazi do sve većeg nagomilavanja snaga JNA iz koje se postepeno naoružavaju srpske paravojne formacije. Naredbu o naoružavanju paravojnih formacija SDS-a dao je načelnik Generalštaba JNA general Blagoje Adžić. Dana 7. i 8. februara u selu Mehurići kod Travnika održano je vojno savjetovanje komandanata sedam regionalnih štabova i dijela Glavnog štaba Patriotske lige BiH.[1] Dana 8. aprila 1992. godine, uz proglašenje neposredne ratne opasnosti na teritoriji Bosne i Hercegovine, nakon kojeg je uslijedilo proglašenje Republike Bosne i Hercegovine, oformljen je štab Teritorijalne odbrane BiH. Dan poslije, odlukom Predsjedništva RBiH svim naoružanim sastavima i pojedincima, osim pripadnika JNA i MUP-a, naređeno je da se jave u općinske, gradske i regionalne štabove TO, da bi se potčinili jedinstvenoj komandi.[2] Iako je zvanično 23. juna 1992. godine, TO RBiH preimenovana u Armiju RBiH,[2] kao zvaničan datum osnivanja Armije RBiH uzima se 15. april 1992, te se taj datum i obilježava kao dan formiranja.[3] Za prvog komadanta, odnosno za načelnika Glavnog štaba Armije RBiH je izabran general Sefer Halilović, koji će tu funkciju obavljati do 1993. godine. Za njegove zamjenike imenovani su Jovan Divjak i Stjepan Šiber. Sjedište GŠ Armije R BiH je bilo u Sarajevu i predstavljao je najviši organ u komandnom lancu. Sastojao se od nekoliko uprava kao što su: Uprava za kadrove, Uprava za operacije i obuku, Uprava za logistiku, Uprava za moral, informativno-propagandnu djelatnost i vjerska pitanja, Obavještajna uprava i dr. Odlukom Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine od 18. augusta 1992. godine, cjelokupna teritorija Republike BiH trebala je biti podijeljena na zone odgovornosti pet korpusa u formiranju a koji bi bili potčinjeni Štabu Vrhovne komande ABiH.
1992.
Tokom 1992. godine oko 70% teritorije BiH je bilo pod kontrolom srpskih formacija. Armija se već nakon svog osnivanja susreće s nekoliko problema kao što su nedostatak oružja i opreme, neutemeljena organizacija, slaba logistika pored neprijateljske JNA i VRS. Prve bitke armije su bile za grad Sarajevo u cilju sprječavanju ulaska srpskih snaga u grad, što je bilo uspješno. Vojska uspješno formira linije odbrane oko Sarajeva, tuzlanske, zeničke regije, srednje Bosne, te oko opkoljenih gradova Bihaća, Goražda, Srebrenice, Žepe i Foče. 6. aprila 1992. srpske snage zauzimaju grad Foču, sljedeći gradovi pod kontrolom VRS su bili Bijeljina, Zvornik, Bratunac, Višegrad, Rudo u kojima otpor slabo naoružanih pripadnika PL BiH nije mogao zaustaviti prodor srpskih snaga i JNA.
U Posavini gradove Brčko, Bosanski Brod, Orašje, Odžak, Derventa, Bosanski Šamac, Modriča početkom rata su pod kontrolom imale Armija RBiH, HVO, HOS i ZNG. Kako je ova teritorija fizički u geografskom pogledu odvajala zapadni dio RS-a i teritorij RSK u Hrvatskoj od istočnog dijela RS-a i Srbije i Crne Gore, snage VRS-a su morale osvojiti ovu teritoriju kako bi zauzele koridor koji je bio komunikacija prema Banjoj Luci zatim teritoriji pobunjenih Srba u Hrvatskoj. Zbog strateške važnosti VRS pokreće operaciju Koridor u kojoj zauzimaju Bosanski Šamac (17. april 1992.) i Brčko (7. maj 1992.). U junu su zauzeli Derventu (7. juni 1992), Modriču (10. juna 1992.) i Odžak (13. juna 1992), a konačni slom odbrane uslijedio je 6. oktobra 1992. godine zauzimanjem Bosanskog Broda. Razlog ovog gubitka su bile političke odluke iz Zagreba.[4]
21. aprila 1992. počinju sukobi u Bosanskoj Krajini kada su srpske snage zauzele polovicu grada Bosanska Krupe, njihovo daljnje napredovanje je zaustavljeno i formiran je bihaćki okrug, unutar kojeg je formirana Unsko-sanska operativna grupa iz koje će kasnije izrasti Peti korpus Armije RBiH.
U ofenzivi JNA i VRS od 24. do 28. aprila 1992. snage Armije RBiH, HVO-a i HOS-a su potisnuli napadače istočno od Mostara. U ratnim operacijama u ljeto i jesen 1992. godine, uspostavlja se ratna linija koja se do kraja 1994. godine neće bitnije mijenjati.
1993.
1993. godina nije bila obilježena značajnim bitkama između Armije RBiH i VRS-a, ali novina je bio Bošnjačko-hrvatski sukob između snaga Armije RBiH i HVO-a. Hrvatske snage su svoj fokus ratovanja sa srpskih snaga prebacile na teritoriju pod kontrolom Armije RBiH za što se pretpostavlja da je dio dogovora između Tuđmana i Miloševića u Karađorđevu čiji je cilj bio podjela Bosne i Hercegovine između srpske i hrvatske strane. Kako bi se postigao ovaj cilj hrvatskoj strani je bila neophodna pobjeda nad Armijom RBiH, sa čime bi se bošnjačka strana dovela u neizbježnu situaciju da pristane na podjelu pod nametnutim uvjetima i gubitak teritorije u Hercegovini i Srednjoj Bosni. Armija RBiH se suočava sa potpunim okruženjem te izostankom dobavljanja oružja, municije, hrane, što je armiju dovelo u najteži položaj tokom svojeg postojanja. U septembru armija pokreće operaciju "Neretva 93." pod vodstvom Sefera Halilovića koja je imala u ciju potisnuti hrvatske snage (HVO i HV iz područja srednje Bosne i zapadne Hercegovine te deblokadu Mostara. Armija RBiH je zauzela oko 450 km2 teritorije, stjerala hrvatske snage pod opsadu u Vitezu, Busovači i Kiseljaku, ali nije uspjela deblokirati Mostar.[5] U toku ove godine dolazi i do smjene na vrhu Armije RBiH. Naime 8. juna 1993. godine, Rasim Delić je imenovan na čelo Glavnog štaba i to u svojstvu komandanta Štaba Vrhovne komande. Sefer Halilović je zadržao funkciju načelnika Glavnog štaba.
1994.
Vašingtonski sporazum je označio kraj sukoba između Armije RBiH i HVO-a, nakon čega se napadi usmjeruju isključivo prema VRS-u. Jedna od najznačajnijih bitaka te godine je bila Breza 94. Ova operacija je predstavlja uspjeh Petog korpusa Armije RBiH kojem je u tome periodu prijetio nestanak. AP Zapadna Bosna na čelu sa Fikretom Abdićem doživljava svoj poraz u augustu 1994, ali uz pomoć srpskih paravojnih formacije se vraća u Veliku Kladušu. Sedmi korpus Armije RBiH ovladava prostorom planine Vlašić te tako osigurava uvjete za daljnje operacije.
U aprilu 1994. snage VRS-a pokreću snažnu ofenzivu na grad Goražde, u početku su snage napredovale prema centru grada, kasnije je NATO izvršio zračne napade na VRS, operacija je kasnije obustavljena. Drugi korpus Armije RBiH je tokom operacije Proljeće '94 zauzeo položaje VRS-a na Ozrenu. 19. novembra 1994. VRS pokreće operaciju "Jutro" s ciljem zauzimanja Bihaća, snage su prodrle u neposrednu blizinu grada, ali su kasnije bile odbijene od strane Petog korpusa Armije RBiH.
1995.
Nakon pada enklava Srebrenice i Žepe, Armija RBiH usljed masakra i progona stanovništva gubi značajan dio teritorije i ljudstva. Nakon Splitske deklaracije kreće niz koordiniranih akcija i operacija Armije RBiH, HVO i HV-a kao što su Operacija Oluja, Operacija Ljeto '95, Operacija Sana '95, Operacija Maestral. Armija RBiH je u ovim operacijama zauzela Bosansku krajinu uključujući Veliku Kladušu, Bosansku Krupu, Bosanski Petrovac, Ključ i Sanski Most. Armija RBiH je 8. maja 1995. učestvovala na vojnoj paradi u Parizu povom Dana pobjede nad fašizmom. Zastavu je nosio komandannt 41. motorizovane viteške brigade, Semir Drljević Lovac.[6]
Organizacija
Tokom svog postojanja, Armija RBiH je bila prinuđena, u uslovima ratnog stanja, mijenjati i ustrojavati svoju organizaciju usljed čega se u tom periodu njena struktura razlikovala, ne samo vremenski gledano već i u zavisnosti od područja do područja. Organizacija kroz brigade kao taktičke vojne jedinice višeg ranga i korpuse se zadržalo od početka do kraja dok su jedno vrijeme u upotrebi bile i operativne grupe i divizije.
Korpusi
Prema odluci Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine od 18. augusta 1992. godine, cjelokupna teritorija Republike BiH je podijeljena na zone odgovornosti pet korpusa Armije RBiH. Ovih pet korpusa su djelovali tokom čitavog rata s tim da je naknadno osnovan 6. korpus, koji je kratko egzistirao i 7. korpus koji je uz 5 prvoosnovanih korpusa činio Armiju RBiH na kraju rata.
| Naziv | Oznaka | Sjedište | Napomene |
|---|---|---|---|
| 1. korpus |  |
Sarajevo | Formiran 1. septembra 1992. sa zadatkom odbrane opkoljenog Sarajeva. |
| 2. korpus |  |
Tuzla | Formiran 29. septembra 1992. sa zonom odgovornosti koja je obuhvatala Tuzlansku regiju i regiju Istočne Bosne, korpus je učestvovao u operaciji Vozuća 95. |
| 3. korpus |  |
Zenica | Formiran 1. decembra 1992. sa sjedištem u Zenici, odigrao ulogu u Bošnjačko-hrvatskom sukobu. |
| 4. korpus |  |
Mostar | Korpus osnovan 17. novembra 1992, odigrao ulogu u odbrani Mostara. |
| 5. korpus |  |
Bihać | Osnovan 21. oktobra 1992. sa sjedištem u Bihaću. Zona odgovornosti Bosanskoj Krajini. Korpus je sudjelovao u operacijama Oluja, Maestral i Sana '95 |
| 6. korpus |  |
Konjic | Formiran 9. juna 1993, a rasformiran u februaru 1994, jedinice su pripojene 7. i 4. korpusu. |
| 7. korpus |  |
Travnik | Korpus formiran u aprilu 1994, a sudjelovao je u operacijama zauzimanja Vlašića, Kupresa i Donjeg Vakufa. |
Operativne grupe
Divizije
Prištabske jedinice
- Vojna policija ARBiH: Sarajevo
- Crni labudovi
Generali
- Sefer Halilović (prvi zapovjednik Armije RBiH, na funkciji kao načelnik Glavnog štaba Armije RBiH)
- Jovan Divjak (zamjenik načelnika)
- Stjepan Šiber (zamjenik načelnika)
- Rasim Delić (komandant Armije RBiH, nakon ustanovljavanja te funkcije)[7]
- Mustafa Hajrulahović Talijan (prvi komandant Prvog korpusa Armije RBiH)
- Vahid Karavelić (drugi komandant Prvog korpusa Armije RBiH)[7]
- Nedžad Ajnadžić (treći komandant Prvog korpusa Armije RBiH)
- Željko Knez (prvi komandant Drugog korpusa Armije RBiH)
- Hazim Šadić (drugi komandant Drugog korpusa Armije RBiH)
- Sead Delić (treći komandant Drugog korpusa Armije RBiH)
- Enver Hadžihasanović (prvi komadant Trećeg korpusa Armije RBiH)
- Mehmed Alagić (drugi komandant Trećeg i prvi komandant Sedmog korpusa[7] Armije RBiH)
- Kadir Jusić (treći komadant Trećeg korpusa Armije RBiH)
- Sakib Mahmuljin (četvrti komadant Trećeg korpusa Armije RBiH)
- Arif Pašalić (prvi komandant Četvrtog korpusa Armije RBiH)
- Sulejman Budaković Tetak (drugi komandant Četvrtog korpusa Armije RBiH)
- Mustafa Polutak (četvrti komandant Četvrtog korpusa Armije RBiH)
- Ramiz Dreković (prvi komandant Petog korpusa i treći komandant Četvrtog korpusa Armije RBiH)
- Atif Dudaković (drugi komandant Petog korpusa Armije RBiH)[7]
- Salko Gušić (prvi komandant Šestog korpusa Armije RBiH)
- Galib Hodžić (drugi komandant Šestog korpusa Armije RBiH)
- Blaž Kraljević (komandant HOS-a i član Glavnog štaba Armije RBiH)
Simboli
Najčešći simbol u Armiji Republike Bosne i Hercegovine je ljiljan. Grb Armije Republike Bosne i Hercegovine je zapravo Grb Republike Bosne i Hercegovine, uz neke dodatke kao što su dva zlatna mača koji prolaze dijagonalno kroz grb i vojni natpisi iznad grba. Mnoge vojne jedinice Armije RBiH različitog ranga su imale vlastita obilježja, uz obilježje Armije i jedinice višeg ranga (uglavno Korpusa) u čijem sastavu su se nalazile.
Odlikovanja
Orden heroja oslobodilačkog rata
Orden heroja oslobodilačkog rata je bilo odlikovanje Armije RBiH koje se dodjeljivalo Za herojski doprinos oslobodilačkom ratu, izuzetno junaštvo i samoprijegor ispoljen u borbenim djejstvima i pri tome ostvarene izuzetne rezultate koji su kod saboraca i građana služili kao primjer, podstrek i dodatni motiv za dalje uspješno suprotstavljanje agresoru na RBiH.
Zlatni ljiljan
Zlatni ljiljan je bilo odlikovanje za jednog pripadnika Armije Republike Bosne i Hercegovine. Dodjeljivalo se za efikasnost odrađivanja svrhe i cilja ARBiH. Ratno priznanje Zlatni ljiljan dodjeljuje se pripadnicima Oružanih snaga koji su se naročito istakli u oružanom suprotstavljanju agresoru, doprinijeli proširenju slobodnih dijelova Republike Bosne i Hercegovine, izvršili više djela u kojima je došla do izražaja njihova lična hrabrost i požrtvovanje, pri čemu su agresoru naneseni znatni gubici u ljudstvu i materijalnim sredstvima.
Činovi u Armiji RBiH
Činovi u Armiji RBiH uređeni su na osnovu člana 33. stav 3. Uredbe sa zakonskom snagom o oružanim snagama Republike Bosne i Hercegovine ("Službeni list RBiH", broj 4/92), Predsjedništvo RBiH, donijelo je odluku: "Pravilo o vojnim uniformama, zastavi, oznakama činova, rodova i dužnosti pripadnika Armije RBiH za vrijeme ratnog stanja". PE. broj: 1263/92, 1. augusta 1992. godine u Sarajevu.
Činovi u Armiji RBiH (1992–1997)
|
Vojnički činovi |
Podoficirski činovi |
Oficirski činovi |
Generalski činovi |
Činovi u Armiji RBiH (1997-1998)
|
Vojnički činovi |
Podoficirski činovi |
Oficirski činovi |
Generalski činovi |
Svrha i cilj
Cilj Armije Republike Bosne i Hercegovine bio je očuvanje i protekcija Bosne i Hercegovine i cjelokupnost njene teritorije kao suverene, nezavisne i slobodne države svih njenih građana. Akcija odbrambene borbe Bosne i Hercegovine je zbog uspješnosti u borbama prerasla u oslobodilačku borbu koja je zaustavljena potpisivanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Naoružanje i vojna oprema[8]
Pješadijsko oružje
Tenkovi
| Model | Slika | Tip | Zemlja porijekla | Količina | Bilješke |
|---|---|---|---|---|---|
| T-55 | MBT |  SSSR |
|||
| M-84 | MBT |  SFRJ |
3 | ||
| PT-76 | LT | SSSR |
|||
| T-34 | ST | SSSR |
|||
| M4 Sherman | ST |  SAD |
|||
| M47 Patton | ST | SAD |
Oklopna vozila
| Model | Slika | Tip | Zemlja porijekla | Količina | Bilješke |
|---|---|---|---|---|---|
| OT M-60 | OT | SFRJ |
|||
| BVP M-80 | BVP | SFRJ |
|||
| BOV | OV | SFRJ |
|||
| BRDM-2 | OV | SSSR |
|||
| M18 Hellcat | Lovac tenkova | SAD |
|||
| M36 Jackson | Lovac tenkova | SAD |
Artiljerija
| Model | Slika | Tip | Zemlja porijekla | Količina | Bilješke |
|---|---|---|---|---|---|
| M-57 | Minobacač 60 mm | SFRJ |
|||
| M-69 | Minobacač 82 mm | SFRJ |
|||
| M-75 | Minobacač 120 mm | SFRJ |
|||
| M-48B-1 | brdski top 76 mm | SFRJ |
|||
| ZiS-3 | protivoklopni top 76 mm | SSSR |
|||
| T-12 | protivoklopni top 100 mm | SSSR |
|||
| M101 | haubica 105 mm | SAD SFRJ |
|||
| M-30 | haubica 122 mm | SSSR |
|||
| M-46 | top 130 mm | SSSR |
|||
| M84 NORA | top-haubica 152 mm | SFRJ |
|||
| M114 | haubica 155 mm | SAD |
|||
| 2S1 Gvozdika | samohodna haubica 122 mm | SSSR |
|||
| Type 63 | VBR 107 mm |  Kina |
|||
| BM-21 Grad | VBR 122 mm | SSSR |
|||
| APR-40 | VBR 122 mm |  Rumunija |
|||
| M-63 Plamen | VBR 128 mm | SFRJ |
|||
| M-87 Orkan | VBR 282 mm | SFRJ |
Sudske presude za ratne zločine
U decembru 2014. godine, potpredsjednik Federacije Bosne i Hercegovine Mirsad Kebo predao je Tužilaštvu Bosne i Hercegovine dokumentaciju koja se odnosi na sumnju da su neki bošnjački zvaničnici na visokim položajima prešutjeli likvidacije srpskih vojnika koje su počinili pripadnici odreda El Mudžahid.[9] Apelaciono vijeće suda BiH osudilo je Dželvada Salčina, pripadnika odreda Zulfikar, na dvije godine zbog ratnog zločina nad srpskim zarobljenikom.[10]
General Mehmed Alagić je prema haškoj optužnici bio terećen za kršenje prava i običaja ratovanja i teške povrede Ženevske konvencije.[11] Proces u Hagu je stopiran pošto je Alagić preminuo 2003, ali je nastavljen protiv drugih optuženih u istom predmetu, Amira Kubure i Envera Hadžihasanovića.[12]
Godine 2020. upravnika vojnog zatvora u Hrasnici kod Sarajeva Huseina Mujanovića osudio je Viši sud u Beogradu na 10 godina zbog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva.[13] Tokom 2019. je počelo suđenje komandantu 5. korpusa Atifu Dudakoviću i 16 njegovih saradnika.[14] Oficir armije BiH Enver Buza osuđen je pred Sudom Bosne i Hercegovine na 8 godina zatvora zbog ratnog zločina tokom masakra u Uzdolu, kada je ubijeno 27 ljudi.[15]
Pripadnici teritorijalne odbrane Stela, Senad Džananović zvani Glavoguz i Edin Gadža zvani Kimun zajedno sa nadređenima Jusufom Jukom Prazinom i Samirom Kahvedžićem, osuđeni su za zločine nad srpskim civilima u sarajevskom naselju Alipašino Polje.[16]
Krajem aprila 2022. komandant Trećeg korpusa Armije RBiH Sakib Mahmuljin, pod čijom komandom je djelovao odred El Mudžahid, pravosnažno je osuđen na osam godina zatvora za ratne zločine počinjene nad Srbima na području Vozuće i Zavidovića 1995. godine.[17]
Sefer Halilović i Naser Orić su pred MKSJ oslobođeni krivice.[18][19]
Policijski službenici Državne agencije za istrage i zaštitu su 13. decembra 2022. na području Sarajeva i Goražda uhapsili šest osoba, bivših pripadnika Višegradske brigade Armije Bosne i Hercegovine zbog postojanja osnova sumnje da su počinili krivična djela "Ratni zločin protiv civilnog stanovništva".[20][21]
Također pogledajte
Reference
- ^ "Vlada Federacije Bosne i Hercegovine | Obilježena 25. godišnjica savjetovanja regionalnih komandanata Patriotske lige Republike Bosne i Hercegovine – Mehurići 1992 – 2017". Vlada Federacije Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 21. 3. 2023.
- ^ a b http://www.icty.org/x/cases/hadzihasanovic_kubura/tjug/bcs/060315.pdf str. 97
- ^ TEZY, Skuptina USK / IZET SADIKOVIC -. "Prigodnim aktivnostima obilježen Dan Armije RBiH - Skupstina USK". www.skupstinausk.ba. Arhivirano s originala, 7. 3. 2016. Pristupljeno 2. 7. 2018.
- ^ "Tko je predao Posavinu I." PV. Arhivirano s originala, 4. 1. 2019. Pristupljeno 2. 7. 2018.
- ^ "Historija.ba - Počela operacija "Neretva '93"". www.historija.ba. Pristupljeno 2. 7. 2018.
- ^ Čavalić, Admir (2024). "Armija Republike Bosne i Hercegovine nije učestvovala na obilježavanju Dana pobjede u Parizu 9, već 8. maja 1995. – uzroci i posljedice zbrke oko datuma" (PDF). Gračanički Glasnik. Gračanica: Monos (57): 49–60.
- ^ a b c d Selimbegović, Vildana (7. 12. 1998). "NAKON OSAM ALIJINIH GODINA". Broj 90. BH Dani. Pristupljeno 12. 12. 2018.[mrtav link]
- ^ http://www.vojska.net/eng/armed-forces/bosnia-and-herzegovina/army/equipment/
- ^ Halimović, Dženana (15. 1. 2015). "Mirsad Kebo: Zločine ne možemo prešutjeti". slobodnaevropa.org. Radio Slobodna Evropa. Pristupljeno 9. 10. 2022.
- ^ "Odjel za sudsku dokumentaciju i edukaciju | Odjel za sudsku dokumentaciju i edukaciju". pravosudje.ba. Pristupljeno 20. 10. 2022.
- ^ "The Prosecutor v. Enver Hadžihasanović and Amir Kubura. IT-01-47 - Case Information Sheet" (PDF). United Nation's ICTY. Pristupljeno 23. 1. 2019.
- ^ "Hadžihasanović & Kubura (IT-01-47) | Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju". www.icty.org. Pristupljeno 20. 10. 2022.
- ^ "Nekadašnji pripadnik Armije BiH u Beogradu osuđen na deset godina". balkans.aljazeera.net. Pristupljeno 22. 1. 2021.
- ^ "Počelo suđenje za ratne zločine Atifu Dudakoviću i saradnicima". N1 (jezik: srpski). 15. 4. 2019. Arhivirano s originala, 28. 1. 2021. Pristupljeno 22. 1. 2021.
- ^ "Enver Buza osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 12 godina". sudbih.gov.ba (jezik: engleski). Pristupljeno 20. 10. 2022.
- ^ "Senad Džananović i dr". sudbih.gov.ba. Pristupljeno 20. 10. 2022.
- ^ "Sakib Mahmuljin osuđen na osam godina zatvora". sudbih.gov.ba (jezik: engleski). Pristupljeno 20. 10. 2022.
- ^ "Sažetak presude donesene u predmetu tužilac protiv Nasera Orića" (PDF).
- ^ "Presuda u predmetu tužilac protiv Sefera Halilovića" (PDF).
- ^ "Lišeno slobode šest osoba zbog ratnog zločina u Jošanici kod Foče, 1992. godine" (PDF). Dnevni list.
- ^ "Tužilaštvo Bosne i Hercegovine". www.tuzilastvobih.gov.ba. Pristupljeno 21. 3. 2023.
Vanjski linkovi
