Koskoriad an Heol

Koskoriad an Heol, pe sistem an Heol, a vez graet eus hollad ar c'horfoù-egor a zo tro-dro d'an Heol, da lavaret eo ar planedennoù – hag o loarennoù, ar planedennoù-korr, ar c'horfoù bihan eus Koskoriad an Heol (asteroidennoù, stered-lostek, danvez etreplanedennel…), hag an Heol end-eeun.

Planedennoù koskoriad an Heol

Koskoriad an Heol
(N’emañ ket an dresadenn diouzh ar skeul)

Arouez	Planedenn	Treuzkiz kehederel	Mas	Hanter-ahel bras	Prantad kelc’htreiñ (devezh)	Prantad siderel (bloavezh)
	Merc'her	0,3829	0,06	0,38	58,65 d	87,969 d
	Gwener	0,9499	0,82	0,72	243,02 d	224,701 d
	Douar	1	1	1	1 d	365,256 d
	Meurzh	0,533	0,11	1,52	1,026 d	1 bl 321 d
	Yaou	11,209	318	5,20	0,414 d	11 bl 314 d
	Sadorn	9,449	95	9,54	0,444 d	29 bl 167 d
	Ouran	4,007	14,6	19,22	0,718 d	84 bl 7 d
	Neizhan	3,883	17,2	30,06	0,671 d	164 bl 280 d

Diwar talvoudoù mentoù an Douar (lakaet da ziazez ; Douar = 1, pe un deiz-Douar pe ur bloaz-Douar) e vez jedet talvoudoù mentoù pep planedenn.

Douarheñvel, un derc'henn hag ur bluskenn oc'h ober anezho, eo Merc’her, Gwener, Douar ha Meurzh.

Planedennoù ramzel ha gazel eo ar re all (Yaou, Sadorn, Ouran ha Neizhan).

N'emañ ket Ploudon war roll ar planedennoù ken abaoe ar 24 a viz Eost 2006.

Planedennoù-korr koskoriad an Heol

Arouez	Planedenn	Treuzkiz kehederel	Mas	Hanter-ahel bras	Prantad kelc’htreiñ (devezh)	Prantad siderel (bloavezh)
	(1) Ceres	0,15	—	2,5-2,9	—	4,6 bl
	(134340) Ploudon	0,18	0,0017	39,5	6,387 d	248,5 bl
	(136199) Eris	0,19	—	37,77-97,56	—	557 bl

Mentoù

Lec'hiadur koskoriad an Heol (Sun) en Hent Sant-Jakez

N'eo ket gwall vras ar c'hornad m'emaomp o vevañ e-keñver e ardremez.
Evit meizañ gwelloc'h ar mentoù ez eo mat kaout soñj eus ar c'hementadoù-mañ :

• 10⁶ km = 1 000 000 km, ur milion a gilometroù (0,668 % eus an hed etre an Douar hag an Heol) ;
• 10⁹ km = 1 000 000 000 km, ur miliard a gilometroù (6,685 gwech an hed etre an Douar hag an Heol) ;
• 10¹² km = 1 000 000 000 000 km, ur milmiliard a gilometroù (6 684,587 gwech an hed etre an Douar hag an Heol) ;
• 10¹⁵ km = 1 000 000 000 000 000 km, ur milionmiliard a gilometroù (6 684 587,153 gwech an hed etre an Douar hag an Heol).

Emañ koskoriad an Heol en unan eus an 200 × 10⁹ (200 miliard) a c'halaksiennoù a zo en hollved a c'hall mab-den arvestiñ outo.

Hent Sant-Jakez eo hor galaksienn, anezhi unan droellennek varrennet (doare Hubble SB neuze) war-dro 100 000 a vloavezhioù-gouloù he zreuzkiz, da lavaret eo 946 × 10¹⁵ km (946 073 a vilionmiliardoù a gilometroù), ha war-dro 200 miliard a stered enni – n'eo an Heol nemet unan dister a-walc'h anezho.

Emañ an Heol en ur vrec'h diavaez anvet Orion-Alarc'h, war-dro 3 500 a vloavezhioù-gouloù (33 112 556 × 10¹² km) he zreuz ha war-dro 10 000 a vloavezhioù-gouloù he hirder (1/10 hepken eus treuzkiz ar c'halaksienn neuze).

En-dro d'ar steredennig a anvomp Heol e tro eizh planedenn : Merc'her, Gwener, an Douar, Meurzh, Yaou, Sadorn, Ouran, Neizhan (ha Ploudon, ur blanedenn-gorr, a vo lezet a-gostez er rannbennad-mañ, hag un toullad korfoù-egor all ha n'int ket planedennoù). Koskoriad an Heol eo hollad ar c'horfoù-egor-se, war-dro 444 346 991 655,567 km e dreuzkiz krenn, da lavaret eo 0,000 000 004 7 % eus hirder ar vrec'h ha 0,000 000 013 % eus he zreuzkiz.

Setu amañ dindan ur sell eus koskoriad an Heol. Diouzh ar skeul emañ an hedoù. Mentoù ar planedennoù avat n'int ket.

Mar fell deoc'h lakaat mentoù ar planedennoù diouzh ar skeul war ho skramm, kemerit ar blanedenn vihanañ, Merc'her, da ziazez : ur piksel (1 px) e vo treuzkiz Merc'her neuze.

Setu amañ, e pikseloù, treuzkizoù planedennoù koskoriad an Heol hag an hedoù etre pep planedenn hag an Heol.

Korf-egor Treuzkiz Hed Heol 327 px 0 px Merc'her 1 px 4 397 px Gwener 3 px 8 425 px Douar 3 px 11 727 px Meurzh 2 px 16 200 px Yaou 29 px 58 054 px Sadorn 25 px 105 829 px Ouran 10 px 214 965 px Neizhan 10 px 349 597 px		Neuze, 349 597 px eo an hed etre Neizhan hag an Heol mard eo 1 px ment Merc'her. Mard eo 1 920 px ledander ho skramm (21" / 21 meutad) e rankit kaout 182 skramm evit gwelet skin koskoriad an Heol, da lavaret eo 364 skramm evit e welet gant kelc'htro Neizhan en he fezh – ha n'eo nemet ur boultrenn e brec'h Orion-Alarc'h. Moarvat n'hoc'h eus ket arc'hant a-walc'h evit prenañ 364 skramm 21", ha berr eo an amzer ganeoc'h evit sevel ur skeudenn ken ledan ha 349 597 piksel. Ma prenit paper milimetret ha ma lakait Merc'her = 1 mm : gant ur follenn baper 699,194 metr he ledander e c'hallot tresañ koskoriad an Heol (ne vo milimetr ebet evit ar marzhoù kleiz ha dehou avat, prenit ur follenn 700 metr kentoc'h).
		Diouzh ar skeul emañ ar planedennoù amañ (an hedoù avat n'int ket)

Levrlennadur

An heol ha planedennoù koskoriad an Heol skeudennaouet keñver-ha-keñver.

• Koskoriad an Heol, Bruno Mauguin ha Bénédicte Saulier-Le Dréan (Egorenn ar skiantoù), treiñ gant an Ofis ar Brezhoneg, Éditions Apogée, 2006 (ISBN 978-2-84398-249-1)