[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Togo

An Togo, opisyalmente, Republikang Togolesa sarong nasyon sa Aprikang Solnopan na napapalibotan kan Gana sa solnopan, Benin sa sirangan asin Burkina Faso sa amihanan. Sa habagatan, igwang saday na pampang sa Golpo kan Guinea, na kinamumugtakan kan Lomé, kabisera kaini. An Togo may kahiwasan na 57,000 square kilometres (22,008 square miles), kaya ini na an saro sa pinakasadit na nasyon sa Aprika, na an populasyon naabot mga 8 milyon,[7] asin iyo man pati an saro sa pinakahayakpit na nasyon na may lakbang na kulang pa sa 115 km (71 mi) pag'ultan kan Gana asin kan kadulon sa sulnopan na Benin.[8]

Republika Togolesa
République togolaise  (French)
Bandera kan Togo
Bandera
Emblem of Togo
Emblem
Motto: "Travail, Liberté, Patrie"[1] (French)
"Work, Liberty, Homeland"
Kanta: "Terre de nos aïeux" (French)
(English: "Land of our ancestors")
Lokasyon kan Togo (dark blue) in the African Union (light blue)
Lokasyon kan Togo (dark blue)

in the African Union (light blue)

Kapitolyo
and Pinakadakulang Syudad		Lomé
6°8′N 1°13′E / 6.133°N 1.217°E / 6.133; 1.217Tagboan: 6°8′N 1°13′E / 6.133°N 1.217°E / 6.133; 1.217
Opisyal na  mga tataramonPranses
Minimidbid nasyunal na mga tataramonEwe • Kabiye
Spoken languages
Mga etnikong grupo99% Ewe, Kabye, Tem, Gourma, and 33 other African groups
1% European, Indian & Syro-Lebanese[2]
Relihiyon
DemonymTogolesa
GobyernoUnitary dominant-party presidential republic
Faure Gnassingbé
Victoire Tomegah Dogbé
LehistraturaNational Assembly
Independence from the United Kingdom. Natugdas
6 Marso 1957
• from France
Togoland partitioned
• Independensya iwinaras
27 Abril 1960
27 Agosto 1914
Area
• Total
56,785 km2 (21,925 sq mi) (Ika-123)
• Tubig (%)
4.2
Populasyon
• 2020 tantya
8,608,444[2] (Ika-100)
• 2010 Sensus
6,191,155
• Densidad
125.9/km2 (326.1/sq mi) (93rde)
GDP (PPP)2019 tantya
• Kabuuhan
$14.919 bilyon
• Per capita
$1,821[4]
GDP (nominal)2019 tantya
• Kabuuhan
$5.592 bilyon
• Per capita
$682[4]
Gini (2015)Positive decrease 43.1[5]
medium
HDI (2019)0.515[6]
low · Ika-167
CurrencyWest African CFA franc (XOF)
Sona nin OrasGMT (UTC )
Nagmamaneho satoo
Kodang pan-apod+228
ISO 3166 codeTG
Internet TLD.tg
  1. Such as Ewe, Mina and Aja.
  2. Largest are the Ewe, Mina, Kotokoli Tem and Kabyè.
  3. Kadaklan Europeo, Indyano & Siryanong-Lebanes.
  4. Estimates for this country explicitly take into account the effects of excess mortality due to AIDS; this can result in lower life expectancy, higher infant mortality and death rates, lower population and growth rates, and changes in the distribution of population by age and sex than would otherwise be expected.
  5. Rankings based on 2017 figures (CIA World Factbook – "Togo")

Poon ika-11ng siglo sundo ika-16 na siglo, kun ano-anong tribu an nag'okupar sa rona' hale iba-ibang direksyon. Poon sa ika-16 na siglo abot ika-18ng siglo, an rona sa kosa kaini sarong mayor na sentro nin komersyo para sa mga Europeong nagbabakal nin mga oripon, na huli kaini nabansagan an Togo na "The Slave Coast". Kan 1884, qn Alemanya pigdeklara an rona', kabali an presenteng Togo na protectorate na inapod nindang Togoland. Pakatapos kan Ikaduwang Gerang Pankinaban, an pamomoon sa Togo nalipat sa Pransya. An Togo nakamit an independensya kaini sa Pransya kan 1960.[9][2] Kan 1967, si Gnassingbé Eyadéma nag-coup d'état militar na kun saen siya nagin nang presidente nin anti-komunista, solong-partidong estado. Kataposi, si Eyadéma kan 1993 nag'atubang sa eleksyon na multi-partido, na sinasabing may mga iregularidad, alagad siya ginana an pwesto nin tolong beses. Kan siya magadan, si Eyadéma nangyari siya na an pinakahalawig na nagsirbeng lider sa historya kan modernong Aprika, na 38 anyos nagtukaw sa pwesto.[10] Kan 2005, an aki niya na si Faure Gnassingbé naelihir na presidente. An aki niya pasige pa sa pwesto hanggan ngonyan (2021).

An Togo tropikal, asin sub-Saharang nasyon, kun saen an ekonomiya sarig na gayo sa agrikultura,[9] na may klima na nagtataong maray na kondisyon sa pagtanom. Manta na an tataramon opisyal Pranses,[9] dakulon na mga lenggwahe an tinataram, partikular an yaon sa pamilya Gbe. An pinakadakulang denominasyon sa relihiyon iyo an mga may pagtubod na indigenous, alagad igwa man mga Kristiyano asin mga Muslim na minoriya.[9] An Togo myembro sa Nasyon Unidos, Unyon Aprikano, Organisation of Islamic Cooperation, South Atlantic Peace and Cooperation Zone, Francophonie, asin sa Economic Community of West African States.

Historya

baguhon
Panginot na artikulo: History of Togo


Toltolan

baguhon
  1. ↑ "Constitution of Togo". 2002. Archived from the original on 14 February 2012. Retrieved 20 November 2011.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 "Togo". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. Retrieved 26 October 2017. 
  3. ↑ "Religions in Togo | PEW-GRF". www.globalreligiousfutures.org. Archived from the original on 3 November 2019. Retrieved 17 October 2020. 
  4. ↑ 4.0 4.1 "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 
  5. ↑ "Gini Index". World Bank. Retrieved 16 July 2021. 
  6. ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020. 
  7. ↑ "Togo country profile". BBC News. 24 February 2020. Retrieved 27 January 2021. 
  8. ↑ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017. 
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 "Togo (Partner) – International Cultural Youth Exchange". International cultural youth exchange. Retrieved 27 January 2021. 
  10. ↑ "Obituary: Gnassingbe Eyadema". (5 February 2005). BBC News. Retrieved 22 May 2007.
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Togo&oldid=277714"