Xabier

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Xabier (Javier en castellano, Xabier en basco) ye un municipio de Navarra, en a comarca de Sangüesa y merindat de Sangüesa. D'o suyo termín municipal en fa parte o despoblau (dende meyaus d'o sieglo XX) de Peña.

Xabier Javier
Municipio de Navarra
O castiello de Xabier.
Entidat  • Estau  • Comunidat  • Provincia  • Comarca	Municipio  Espanya  Navarra Navarra Comarca de Sangüesa
Superficie	46,7 km²
Población  • Total	122 hab. (2013)
Altaria  • Meyana	465 m.
Distancia  • 52 km	enta Pamplona
Codigo postal	31411
Coordenadas
Xabier Xabier en Navarra

A suya población ye de 77 habitants (2004), en una superficie de 46,7 km² y una densidat de población de 1,65 hab/km².

Cheografía

A localidat de Xabier se troba situata a 465 metros d'altaria dencima d'o livel d'a mar, a una distancia de 52 km d'a ciudat de Pamplona, a capital de Navarra.

Mugas

O suyo termin municipal ye dividito en dos partes, una de chicota a lo norte de Sangüesa y una de mes gran a lo sud. A parte d'o norte muga con Liédena, a parte d'o sud muga con Cáseda.

Toponimia

O toponimo Xabier ye navarro-aragonés, pus tien diftongación romance en -ie- d'una Ĕ curta, pero se remonta a lo basco Etxe Berri, "casa nueva". Tien o mesmo orichen y significau que atros Xabierres de l'Alto Aragón, pero perdió a e final porque en Navarra a tendencia a l'apocope d'esta vocal final atona yera mas gran que en as vals Pirenencas, mas arcaizants.

As variants medievals d'o nombre son: Exauierre en 1091, Iabier en 1102, Issauier en 1237, Sabier en 1102, Xauierr en 1366 y Xavierr en 1366.

A torre de l'homenache d'o castiello ye conoixida hue como la Torraza.

Demografía

Evolución demografica

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 - 77 - - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - - 122 - - - - - - -

1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Molimentos

• Castiello de Xabier.

Personaches

• Sant Francisco Chabier ye naixito en esta localidat. Estió evanchelizador en a India, China y Chapón y tamién cofundador d'a Orden chesuita.

Fiestas

A Javierada ye una pelegrinación ta o castiello de Xabier que se fa siempre a principios de marzo en honor a lo santo patrón de Navarra.

Veyer tamién

• Lista de municipios de Navarra

• Datos: Q1773006
• Multimedia: Javier / Q1773006