Olea europaea
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Olivera | ||||||||||||||||
 tranco d' Olea europaea | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||
Olea europaea u olivera[1] ye una especie d'árbol d'a familia d'as Oleaceae que se cautiva dende antigo en l'aria mediterrania por l'aceite u olio que se troba en o suyo fruito, a oliva, que amás ye comestible.
A riqueza de muitas arias d'o Sistema Iberico y d'o Semontano Iberico en a Edat Meya se basó en o cautivo de zafrán y olivera.(i fa falta una fuent) En os primers tiempos d'a Espanya franquista a narancha y l'aceite d'oliva yeran unas d'as pocas exportacions d'o país que i aportaban divisas.(i fa falta una fuent) Enantes d'as grans chelatas d'os anyos 1950 a olivera yera o cautivo prencipal d'o semontano baixoaragonés, como actualment encara esdevién en a provincia de Chaén.(i fa falta una fuent)
L'agrotipo d'a forma cautivata encara existe en a Baixa Cinca y toda la rechión mediterrania septentrional (Catalunya, Occitania, norte d'Italia);(i fa falta una fuent) ye a dita "olivera borde" (Olea europaea L. spp. sylvestris), acebuche en castellano y ullastre en catalán. Ye de mida redueita, con brancas opuestas, anglosas y las d'abaixo con punchas, fuellas chicotas, y fruitos mes chicoz que as olivas, con poca polpa y no comestiles.
Terminolochía baixoaragonesa relacionata con a olivera
editar- A flor d'a olivera ye o cadillo.(i fa falta una fuent)
- Allegar ye replegar as olivas d'o suelo, ye castellanización d'a palabra aragonesa y catalana aplegar, que encara se conserva en as comarcas churras y en o catalán d'o Matarranya.(i fa falta una fuent)
- Impelte u impeltre.(i fa falta una fuent)
Ditos y mazadas
editar- «as oliveras con faramalla no las veigas guaire»
- «as oliveras que en agosto se sazonan en octubre fan corona»[2]
Referencias
editar- ↑ (an)/(ca)/(es) Cartel d'a flora (PDF: 13.9 Mb) d'a pachina web "Aragón Natural" d'o Gubierno d'Aragón
- ↑ (es) Pedro Arnal Cavero: Refranes, Dichos, Mazadas... En El Somontano Y Montaña Oscense, Prames, 2013, ISBN 978-8483213957, p.155
Vinclos externos
editar
Se veigan as imáchens de Commons sobre Olea europaea.
Datos: Q37083- Multimedia: Olea europaea / Q37083
Especies: Olea europaea