Solly Ozrovech

Ds. Solomon (Solly) Ozrovech (gebore Pole, 17 Januarie 1927 – 4 Maart 2015) was 'n skrywer van Christelike boeke, 'n afgetrede predikant van die Nederduitse Gereformeerde Kerk en gewese direkteur van die destydse weeshuis op Ugie in die Noordoos-Kaap, wat op sy voorstel herdoop is tot die Kinderoord M.T.R. Smit, ter ere van die instelling se stigter, ds. M.T.R. Smit.

Ds. Ozrovech, sy vrou, Louise (gebore Du Toit), en hul eerste drie kinders. Hul vierde kind, 'n dogtertjie, is omstreeks 1969 gebore.

Herkoms

Ozrovech se ouers was Poolse Jode wat, toe hy en sy broer nog klein was, na Suid-Afrika geïmmigreer het en so die Jodeslagting van die Tweede Wêreldoorlog, waarin meer as 3 miljoen Jode net in Pole hul lewe verloor het, vrygespring het. Nadat albei hul ouers in 'n motorongeluk in Johannesburg gesterf het, is die seuns in 'n onbekende land sonder enige familie wees gelaat. Weens 'n misverstand het hulle in die weeshuis op die Noordoos-Kaapse dorp Ugie beland, pleks van die Joodse weeshuis in Brixton. Ozrovech het in 'n onderhoud met Hanlie Retief wat op 11 November 2012 in Rapport verskyn het, vertel: "Toe hulle die fout agterkom, was die tannie al so geheg aan ons sy’t tougetrek om ons te hou. Sy’t selfs belowe dat ons Sondae nie NG kerk toe sou gaan nie, maar naweke by Joodse families sou oorbly. Ek dink dit was die eerste ingryping van God in my lewe."

In die Ugie-weeshuis

Ds. Ozrovech was verantwoordelik vir die uitbreidings aan die kinderhuis op Ugie van sowat R500 000 (destyds 'n reusebedrag). Dit het voorsiening gemaak vir 14 en later meer gesinseenhede, waarin die kinders soos 'n groot gesin met 'n moeder en vader en huishulpe kon woon. Dit is op 2 Maart 1962 in gebruik geneem. Die argitek was Wouter Bronkhorst.

Ozrovech het in die onderhoud met Retief vertel dat sy ouer broer Mark, vier jaar ouer as Ozrovech, sy klein broer "soos ’n pa teen boelies beskerm" het. Sy haal Ozrovech aan: "Mark het nie gehou van studeer nie. Hy’t ’n kleremaker geword met ’n winkel in Port Elizabeth, en dit het goed met hom gegaan. Maar net vier jaar later is hy dood aan kanker."

Die stigter van die Ugie-weeshuis, ds. Mattheus Smit, het later van Ozrovech geskryf: "Hierdie briljante weeskindjie het die Here aangeneem en hom toegewy aan 'n groot ideaal. Sy eksamens het hy met lof afgelê, en eindelik daarin geslaag om die graad B.A. (Hons.) te neem en om hom voor te berei as leraar van ons kerk." Nadat ds. Ozrovech in twee sendinggemeentes (Sionskerk in die Paarl en Steytlerville) gedien het, is hy in 1958 aangestel as assistentdirekteur van die weeshuis waarin hy grootgeword het. Later het hy besturende direkteur geword.

Ds. Smit, na wie ds. Ozrovech later die weeshuis die Kinderoord M.T.R. Smit genoem het, skryf: "Daar hy geen ander tuiste gehad het as die Ugie-Weeshuis nie, het hy gedurende sy studiejare maar altyd vakansies op Ugie kom deurbring en altyd in die weeskindertjies belang gestel, hulle sport waargeneem, hulle met vakansies na die see vergesel, en so al meer kennis van weeskinders opgedoen, sodat hy hulle diepste gevoelens kon vertolk, soos niemand anders nie. Hy het hom vereenselwig met elke weeskindjie om al sy probleempies te ontdek en hom tot troos te wees. Daarby was hy besonder briljant as student, en vroom van gemoed."

Skryfwerk en gemeentebediening

In 1965 het ds. Ozrovech 'n beroep aangeneem na die gemeente Strand-Noord, waar hy sy eerste boek, In Stilwees en Vertroue, geskryf het. In 1970 is die gesin Gordonsbaai toe, in 1979 neem hy 'n beroep aan na Robertson-Oos, en in 1985 na sy laaste gemeente, Vishoek, waar hy afgetree het op 14 April 1991.

Beweerde seksuele aanranding

In 2014 het twee mans (wat anoniem wou bly) beweer dat hulle deur Ozrovech gemolesteer is. Die eerste man beweer dat hy as tienjarige weeskind deur Ozrovech, toe direkteur van die M.T.R. Smit-kinderoord, gesodomiseer is. Die tweede man het soortgelyke voorvalle beskryf. Ozrovech se boeke is tydelik van winkelrakke verwyder en daar is berig dat hy met regstappe teen Huisgenoot, wat die storie onthul het, sou begin. Die NG Kerk het 'n ondersoek van stapel gestuur, maar later verklaar dat hulle nie 'n bevinding oor sy skuld of onskuld kon maak nie: "Vanweë die fisieke en psigiese onvermoë van ds. Ozrovech om aan homself reg te laat geskied in ’n ondersoek, was dit nie vir die ondersoekliggaam moontlik om die ondersoek te voltooi volgens die kerkordelik-voorgeskrewe prosedure nie.”

Die Nasionale Vervolgingsgesag het in Februarie 2015 bekendgemaak dat Ozrovech nie vervolg kan word nie omdat die saak verjaar het. Ozrovech se liggaamlike en psigiese vermoë om sinvol tot die ondersoek by te dra en moontlik in ’n hof tereg te kan staan, is ook in ag geneem.

Bronne

• (af) Die wesie kry toe 'n vriend Geargiveer 29 Januarie 2014 op Wayback Machine, Rapport, 11 November 2011. URL besoek op 17 Januarie 2014.
• Smit, ds. M.T.R.. 1964. Die romantiese verhaal van die dorpie Ugie. Kaapstad: Maskew Miller.